Η κακοποίηση εις βάρος των ζώων είναι ένα από τα πιο φανερά δείγματα βιαιότητας των ανθρώπων. Όσοι έχει τύχει να περάσουμε ορισμένα από τα καλοκαίρια μας στην ελληνική επαρχία, στο μυαλό μας είναι προσκολημμένες εικόνες από σκυλιά δεμένα μέσα σε χωράφια ή αυλές, με τον ήλιο να τα χτυπά, περιορισμένα με αλυσίδες του ενός-ενάμιση μέτρου, προκειμένου να «φυλάνε» το σπίτι ή τα υπόλοιπα ζωντανά των κτηνοτρόφων.
Σκυλιά ταϊσμένα με ένα κομμάτι ψωμί, χωρίς καθαρό νερό, παρατημένα εντελώς και αποκομμένα από κάθε είδους ανθρώπινη επαφή. Εικόνες βιαιότητας που, δυστυχώς κάποτε, αποτελούσαν κανονικότητα. Η κακοποίηση των ζώων συνέβαινε από παλιά με διάφορους τρόπους -από τα τσίρκα, μέχρι τους ζωολογικούς κήπους- και ανέκαθεν περνούσε στα ψιλά γράμματα. Πάντοτε με κάποιο στρεβλό τρόπο, τα ζώα αντιμετωπίζονταν σαν κτήματα των ανθρώπων – από την αιχμαλωσία τους και την εκμετάλλευσή τους προς παροχή υπερθεαμάτων, μέχρι τον βασανισμό τους για να κουβαλούν πράγματα, να γίνονται τουριστικές ατραξιόν ή να χρησιμοποιούνται με βάναυσο τρόπο για να εξυπηρετήσουν διάφορους σκοπούς.
Άτομα που έχουν μεγαλώσει ή έχουν ζήσει για ένα διάστημα στην ελληνική επαρχία, περιγράφουν παρακάτω τις εικόνες που έχουν από την κακοποίηση ή την κακομεταχείριση των ζώων, ενώ παράλληλα αναφέρουν εάν και κατά πόσο οι νεότερες γενιές που ζουν στην επαρχία, έχουν διαφορετική προσέγγιση και σεβασμό στα ζώα.
Άλογα που κάνουν βόλτες τους τουρίστες και σκυλιά-«φύλακες»
«Έχω γεννηθεί και έχω μείνει στα Χανιά μέχρι τα 18 μου και έκτοτε επιστρέφω συχνά-πυκνά γιατί εδώ μένει η οικογένειά μου. Αρχικά, αυτό που συνέβαινε ανέκαθεν εδώ, είναι η κακοποίηση των αλόγων, τα οποία τα έχουν με άμαξες στο παλιό λιμάνι των Χανίων, προκειμένου να κάνουν βόλτες τους τουρίστες. Άλογα που είναι ώρες ατελείωτες μέσα στον ήλιο, με κατεβασμένες ουρές και θλιμμένο βλέμμα. Το θέμα είναι ότι τα βάζουν να κάνουν βόλτα, όχι μόνο στις πεζοδρομημένες περιοχές όπως το λιμάνι, αλλά και μέσα στην πόλη, ανάμεσα στα αυτοκίνητα και τις κόρνες. Μάλιστα πριν από μερικά χρόνια είχε συμβεί και ένα περιστατικό με ένα άλογο το οποίο πέρναγε μπροστά από ένα μαγαζί με δυνατή μουσική, φοβήθηκε και έπεσε μέσα στη θάλασσα και πνίγηκε.
»Πρέπει να αναφέρω ένα περιστατικό, που συμβαίνει όμως κατά κόρον στα Χανιά. Βλέπεις παντού σκυλιά-“φύλακες” που τα έχουν σε αυλές, γκαράζ και μπαλκόνια. Μόνο στη δική μου γειτονιά, ξέρω τουλάχιστον 4-5 σκυλάκια που ζουν σε άθλιες συνθήκες. Ένα σκυλί που είναι απέναντι από το πατρικό μου, για παράδειγμα, έχει φάει πολύ ξύλο από τους ιδιοκτήτες του για να είναι υποτίθεται περισσότερο “άγριο”. Με μια γειτόνισσά μου που κάναμε παρέα μικρές, είχαμε βρει στα σκουπίδια δύο κουταβάκια και επειδή εγώ είχα ήδη σκυλί, αυτά τα πήραν οι συγγενείς της. Το ένα από τα δύο βρίσκεται σε μπαλκόνι σπιτιού στον 3ο όροφο, όπου ευτυχώς τουλάχιστον υπάρχει μια πέργκολα που κάνει σκιά. Το δεύτερο, που το έχει αναλάβει ο παππούς της, το έχουν στο ισόγειο, κλεισμένο μέσα σε μια σιδερένια κατασκευή 4 επί 4 μέτρα. Πάνω από μια δεκατία αυτό το σκυλάκι ζει εκεί κλεισμένο, δεμένο με αλυσίδα σε αυτόν τον χώρο όπου δεν μπορεί να κάνει πάνω από 4-5 βήματα. Εκεί τρώει, κοιμάται, κάνει την ανάγκη του. Η μοναδική φορά που το βγάζουν από το χώρο, είναι όταν θέλουν να τον καθαρίσουν από τα κόπρανα του σκυλιού. Δηλαδή το δένει έξω για ένα δεκάλεπτο μία στο τόσο, καθαρίζει τον χώρο και το ξανακλείνει μέσα. Δεν το έχω δει ποτέ να βγαίνει βόλτα. Την τελευταία φορά που το είχα πλησιάσει, κόντεψε να με φάει ζωντανή απο την αγριάδα που έχει αποκτήσει.
»Πέρα από τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης του σκύλου, ένα ακόμη πρόβλημα στην επαρχία, είναι το γεγονός ότι οι γείτονες δεν νοιάζονται, παραβλέπουν το γεγονός αυτό, επειδή μπορεί να ξέρουν τον ιδιοκτήτη πολλά χρόνια και δεν θέλουν να μπλέξουν. Δεν υπάρχει καν η έννοια της ενσυναίσθησης όσον αφορά το σκυλί, δεν υπολογίζουν ότι είναι ένα ζωντανό που υποφέρει. Ακόμα και οι τοπικές αρχές να περάσουν, δεν πρόκειται να ασχοληθούν διότι δεν τους νοιάζει. Στην Αθήνα θα κάναμε καταγγελία. Στην Κρήτη δεν υπάρχει η λογική της διάσωσης ενός σκυλιού, το μόνο που κάνουν είναι είτε να το παίρνουν να φυλάει τα σπίτια τους ή τα πρόβατα, είτε να το κλείνουν κάπου δεμένο και παρατημένο. Αυτό παίζει πολύ σαν συνθήκη.
»Ένας ακόμη τύπος στη γειτονιά, θυμάμαι να δέρνει και να κλοτσάει το σκυλί του με τη δικαιολογία ότι “έτσι εκπαιδεύεται και έτσι αγριεύει”. Γενικά η γειτονιά μου που είναι έξω από τη Σούδα, θυμίζει χωριό, οπότε δεν έχω δει σκυλιά να τα βγάζουν βόλτα. Ένα ακόμα σπίτι έχει δύο σκυλιά σε ένα τεράστιο κλουβί σε ένα εξωτερικό ανοιχτό γκαράζ και η ζωή τους είναι εκεί μέσα. Πρόκειται για πολύ μεγάλα σκυλιά, σαν μολοσσοί. Υπήρχε μια άλλη περίπτωση ανθρώπου, ο οποίος έβαζε φόλες με αποτέλεσμα να δηλητηριαστούν πολλά αδέσποτα (γάτες και σκύλοι στη γειτονιά) μέχρι που μια μέρα δηλητηριάστηκε από τις φόλες το δικό του σκυλί. Από αυτά που έχω δει στα Χανιά από τον ευρύτερο κύκλο μου, δεν θεωρώ πως υπάρχει μέσα σε σπίτι κατοικίδιο και δεν υπάρχει η τάση να σώσει κάποιος ένα αδέσποτο, να το φροντίσει ή να το υιοθετήσει. Αντιθέτως, υπάρχουν πολλά αδέσποτα και αγέλες».
– Χριστίνα, Σούδα Χανίων
Γαϊδούρια μέσα στον ήλιο, προκειμένου να ανέβουν οι τουρίστες και οι αποσκευές τους
«Είμαι εκπαιδευτικός στη Σαντορίνη τα τελευταία δύο χρόνια, οπότε δεν έχω πλήρη εικόνα τι ακριβώς συμβαίνει, όπως μπορεί να έχει ένας ντόπιος. Ωστόσο, αυτό που μπορώ να πω, είναι ότι στη Σαντορίνη γενικά υπάρχουν άπειρα σκαλιά για να ανέβει κάποιος, ειδικά σε Φηρά, Οία και Πύργο. Σε αυτές λοιπόν τις περιοχές, οι ντόπιοι χρησιμοποιούν κατά κόρον τα γαϊδούρια, τα οποία είναι πολύ συχνά μέσα στον ήλιο, προκειμένου να ανέβουν οι τουρίστες και οι αποσκευές τους ευκολότερα με τις σκάλες. Αυτό είναι κάτι που έχω δει με τα μάτια μου και είναι μια πολύ κακή συνθήκη.
»Θεωρώ ότι σε έναν βαθμό, η νέα γενιά είναι περισσότερο ευαισθητοποιημένη, κυρίως σε ό,τι αφορά τις γάτες και τα σκυλιά. Από την άλλη, βέβαια, τα παιδιά που μεγαλώνουν στη Σαντορίνη όπου ο τουρισμός είναι βίωμά τους και στην ουσία ζουν απ’ αυτό, δεν πιστεύω ότι θα ασχοληθούν και ιδιαίτερα για να βελτιωθεί η ζωή στα γαϊδουράκια ή ότι θα παλέψουν κάπως ώστε να υπάρξουν άλλου είδους μετακινήσεις των τουριστών. Και ευελπιστώ ότι θα αντιδράσουν αν δουν μπροστά τους κάποια ακραία κακομεταχείριση».
– Άννα, Σαντορίνη
«Έλα μωρέ, σκυλί είναι, δεν παθαίνει τίποτα»
«Μεγαλώνοντας ως παιδί στην επαρχία στις αρχές των 90s, αλλά και αργότερα, ως έφηβος, στα 00s, έγινα αρκετές φορές μάρτυρας κακομεταχείρισης των ζώων. Ευτυχώς, ούτε μια στιγμή δεν μου φάνηκαν ΟΚ αυτές οι εικόνες και ενστικτωδώς ήξερα ότι κάτι δεν πάει καλά.
»Το πιο σύνηθες που θα σου πει κάποιος/α που έχει μεγαλώσει -ή μεγαλώνει ακόμα και σήμερα- σε χωριά ή μικρές πόλεις, είναι πως τα ζώα συντροφιάς -και ιδιαίτερα τα σκυλιά- δεν έχουν καμία σχέση, σε ό,τι αφορά τη διαβίωσή τους, με αυτό που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε στην Αθήνα ή σε άλλες μεγαλουπόλεις. Το δέσιμο π.χ. του σκυλιού με αλυσίδα είναι κάτι που όχι μόνο συνεχίζει να υπάρχει, αλλά φαντάζει και φυσιολογικό για κάποιους/ες κατοίκους της επαρχίας. Βέβαια, και στην Αθήνα θα συναντήσεις εικόνες σκυλιών απομονωμένων σε μπαλκόνια – που είναι επίσης κακομεταχείριση. Επίσης, η φράση “έλα μωρέ, σκυλί είναι, δεν παθαίνει τίποτα” είναι από αυτές που άκουσα πολλές φορές μεγαλώνοντας, δυστυχώς.
»Πάντως, πιο πολύ μου έρχονται εικόνες με σκυλιά παρά με ζώα κτηνοτροφίας, που κι αυτά δεν είναι ότι περνούσαν ζωή χαρισάμενη δεμένα μέσα σε στάβλους, ωστόσο αυτό είναι κάτι που συμβαίνει παγκόσμια, ειδικά σε κτηνοτροφικές μονάδες μαζικής παραγωγής.
»Κάτι άλλο που θυμάμαι επίσης από την εποχή εκείνη, που η στείρωση ήταν σχεδόν άγνωστη λέξη, είναι πως όταν γεννιούνταν κουτάβια, τα οποία μπορεί να μην τα ήθελαν, πήγαιναν και τα άφηναν στον κάμπο, πολύ μακριά από το σπίτι τους, έτσι ώστε να μη βρουν τον δρόμο του γυρισμού, καθιστώντας τα έτσι αδέσποτα, ενώ μπορεί να μην είχαν καν απογαλακτιστεί – όχι πως αν είχαν απογαλακτιστεί θα ήταν ΟΚ αυτό, απλά είναι κάτι που δείχνει την έξτρα βαρβαρότητα της κατάστασης.
»Σίγουρα περνώντας τα χρόνια, η κατάσταση έχει καλυτερέψει και οι μεγαλύτεροι μαθαίνουν, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι σε καλό δρόμο. Ειδικά σε χωριά, είναι σίγουρο ότι θα αντικρίσεις εικόνες σαν τις παραπάνω, με δεμένα σκυλιά, με μια κατσαρόλα νερό που έχει πρασινίσει από το γεγονός ότι δεν το αλλάζουν συχνά ή δεν καθαρίζουν το δοχείο και πάει λέγοντας.. Η νέα γενιά είναι πιο ευαισθητοποιημένη, ωστόσο θα δεις επίσης πολλούς νέους ανθρώπους που είναι κυνηγοί και χρησιμοποιούν τα σκυλιά τους μόνο για αυτό (όχι όλοι προφανώς). Αλλά ακόμη και όσοι κυνηγοί π.χ. νοιάζονται για τα σκυλιά τους, είναι οξύμωρο ότι από την άλλη δεν νοιάζονται για άλλα ζώα, σκοτώνοντάς τα».
-Παύλος, Πύργος Ηλείας
Σκυλιά δεμένα με 80 πόντους αλυσίδα
«Έχω γεννηθεί και μεγαλώσει σε ένα χωριό της Βόρειας Εύβοιας. Από παλιά, θυμάμαι όλα τα σκυλιά να είναι μέσα στον ήλιο, δεμένα με 80 πόντους αλυσίδα, ώστε να μην μπορούν εύκολα να μετακινηθούν ή να τρέξουν. Μάλιστα, θυμάμαι ακόμα και να τα σκοτώνουν με όπλο, όταν γερνούσαν και δεν τους ήταν πλέον χρήσιμα για κάποιο συγκεκριμένο σκοπό. Πλέον δεν είναι τόσο βίαιοι, έχουν γίνει λίγο πιο “άνθρωποι” με τα ζώα. Σίγουρα μερικοί που μπορεί να έχουν ζώα εκτροφής, όπως κατσίκες, ενδέχεται να τις έχουν δεμένες από το πόδι, αλλά όχι μέσα στον ήλιο όπως παλιά. Αυτό ισχύει και για τα υπόλοιπα ζωντανά, όπως είναι τα γαϊδούρια, τα μουλάρια, οι αγελάδες, τα πρόβατα.
»Σήμερα, η αλήθεια είναι ότι έχει αλλάξει πολύ η όλη φάση με το δέσιμο στα σκυλιά. Δηλαδή, πλέον τα έχουν αφημένα ελεύθερα, χωρίς αλυσίδα, απλά είναι ακόμα σε περιφραγμένο χώρο. Οι νέοι είμαστε σίγουρα περισσότερο ευαισθητοποιημένοι με τα ζώα. Σπάνια πλέον θα δεις ένα ζώο δεμένο, δηλαδή όλα αυτά που περιέγραψα, έχουν εξαλειφθεί σε ένα τεράστιο ποσοστό, της τάξης του 80-90%».
vice.gr