Οι κινήσεις που πρέπει να κάνουμε για καταγγελία κακοποίησης ζώων
Δεν κλείνουμε τα μάτια στην κακοποίηση των ζώων. Καταγγέλλουμε τον βασανισμό, τη θανάτωση, ή την κακομεταχείριση των ζώων συντροφιάς.
Για να μπει «φρένο» σε όλους όσοι κάνουν τα ζώα να υποφέρουν, ή δεν φροντίζουν για την ευζωία τους.
«Ο νέος νόμος 4830/2021 επιβάλλει ποινή κάθειρξης μέχρι δέκα έτη για συγκεκριμένες περιπτώσεις κακοποίησης ζώων που χαρακτηρίζονται ποινικά ως κακουργήματα», διευκρινίζει ο δικηγόρος, Χρήστος Πέτκος.
Τι ορίζει ο νόμος ως κακοποίηση για τα ζώα συντροφιάς
Αρχικά, ενημερωνόμαστε για το τι θεωρείται κακοποίηση και, στη συνέχεια, για τα βήματα που πρέπει να κάνουμε για να την καταγγείλουμε. Επίσης, ο δικηγόρος απαντά σε 12 συχνές ερωτήσεις που αφορούν την κακοποίηση των ζώων.
Ο νόμος έχει δημοσιευθεί στο ΦΕΚ 169/18-9-2021 (τεύχος πρώτο)
Ειδικότερα, στο άρθρο 24 του Νόμου, και με την επιφύλαξη ειδικότερων διατάξεων της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας, καθώς και της υποπερ. (βαγ) της περ. β’ της παρ. 5 του άρθρου 10, απαγορεύονται:
1. α) η κακοποίηση, η κακή και η βάναυση μεταχείριση οποιουδήποτε είδους ζώου, όπως επίσης ο δραστικός και ο μη ιατρογενής περιορισμός της φυσιολογικής κίνησης, όπως ενδεικτικά είναι η ιπποπέδη. Οι μη επιτρεπτές μέθοδοι εκπαίδευσης, η εργασία που δεν προβλέπεται για το είδος του ζώου, η μη σύννομη αναπαραγωγή, ο εκούσιος τραυματισμός με απλή σωματική βλάβη.
β) ο φόνος και ο βασανισμός των ζώων, με την εσκεμμένη πρόκληση έντονου σωματικού πόνου ή σωματικής εξάντλησης, επικίνδυνης για την υγεία τους. Ιδίως με δηλητηρίαση, στραγγαλισμό, απαγχονισμό, πνιγμό/πνιγμονή, πρόκληση εγκαύματος, θερμοπληξία, ηλεκτροπληξία, κρυοπαγήματα, σύνθλιψη, ακρωτηριασμό (μη θεραπευτικό), πυροβολισμό (πρόκληση τραύματος ή θάνατος ζώου). Ο εκούσιος τραυματισμός (βαριά, επικίνδυνη σωματική βλάβη), οι κυνομαχίες και κάθε είδους μάχες μεταξύ ζώων.
Η κτηνοβασία, η σεξουαλική κακοποίηση ζώου με χρήση αντικειμένων για τη σαδιστική ευχαρίστηση του δράστη. Η εγκατάλειψη νεογέννητων ζώων.
Πρέπει να αναφερθεί ότι η στείρωση του ζώου, καθώς και κάθε άλλη κτηνιατρική πράξη με θεραπευτικό σκοπό, δεν θεωρείται ακρωτηριασμός.
2. η κατοχή, η πώληση, η εμπορία και η παρουσίαση, καθώς και η διακίνηση, μέσω διαδικτύου, οποιουδήποτε οπτικοακουστικού υλικού, όπως βίντεο ή άλλου είδους κινηματογραφικού ή φωτογραφικού υλικού, στα οποία απεικονίζεται οποιαδήποτε πράξη βίας έναντι ζώου. Καθώς και η σεξουαλική συνεύρεση μεταξύ ζώων ή μεταξύ ζώου και ανθρώπου με σκοπό το κέρδος ή τη σεξουαλική ικανοποίηση ατόμων που παρακολουθούν ή συμμετέχουν σε αυτά. Επίσης, απαγορεύεται η μάχη μεταξύ ζώων.
Πρέπει να διευκρινισθεί ότι εξαιρούνται οι περιπτώσεις κινηματογραφικών ταινιών και, γενικότερα οπτικοακουστικού υλικού που έχουν εκπαιδευτικό προσανατολισμό.
3. Όποιος τραυματίσει ζώο σε τροχαίο ατύχημα, είναι υποχρεωμένος να ειδοποιήσει άμεσα τον οικείο δήμο ή την Ελληνική Αστυνομία, έτσι ώστε να παρασχεθεί στο τραυματισμένο ζώο η απαραίτητη κτηνιατρική φροντίδα από τις αρμόδιες υπηρεσίες του οικείου δήμου.
Ενεργητική και παθητική κακοποίηση
Στο σημείο αυτό, όπως επισημαίνει ο δικηγόρος Χρήστος Πέτκος, θα πρέπει να κάνουμε διάκριση μεταξύ της ενεργητικής και παθητικής κακοποίησης ζώων.
Ενεργητική κακοποίηση ζώου θεωρείται ο φόνος, ο τραυματισμός, η με πρόθεση πρόκληση πόνου σε ζώο.
Παθητική κακοποίηση ζώου είναι η κακή ή βάναυση μεταχείριση ενός ζώου. Για παράδειγμα, να είναι συνεχώς δεμένο ένα ζώο (σκύλος) στην αυλή μιας οικίας. Ή να βρίσκεται διαρκώς στο μπαλκόνι ενός διαμερίσματος με κλειστή την μπαλκονόπορτα. Δηλαδή, να μην έχει πρόσβαση στον εσωτερικό χώρο.
Τα βήματα για την καταγγελία κακοποίησης ζώου στις Αρχές
Α. 10410 τηλεφωνική γραμμή καταγγελιών για κακοποιήσεις ζώων
Η Ελληνική Αστυνομία έθεσε σε πλήρη λειτουργία τον πενταψήφιο τηλεφωνικό αριθμό 10410, στο πλαίσιο εφαρμογής του νόμου 4830/2021 για την προστασία των ζώων. Οι πολίτες, όπως επισημαίνει ο κ. Πέτκος, μπορούν να καταγγέλλουν τυχόν κακοποιήσεις ζώων. Και γενικότερα θέματα που έχουν να κάνουν με την ασφάλεια και την προστασία τους.
Μπορούν να καλούν, καθημερινά από 07:00 έως 23:00. Επίσης, μπορούν επικοινωνούν με τη Διεύθυνση Γενικής Αστυνόμευσης του Αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ, που λειτουργεί το Τμήμα Προστασίας Ζώων. Τηλ. επικοινωνίας 213/15.20.450. Email:genast@astynomia.gr.
Β. Αναφορά στον Εισαγγελέα Περιβάλλοντος και Προστασίας Ζώων
Σύμφωνα με τον δικηγόρο, ο πολίτης που θέλει να καταγγείλει κακοποίηση ή βασανισμό ζώου μπορεί να απευθυνθεί στην Εισαγγελέα Περιβάλλοντος και Προστασίας Ζώων. Εδρεύει στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών και δέχεται τους πολίτες για ακρόαση δύο φορές την εβδομάδα. Κάθε Τρίτη και Πέμπτη, ώρες 10.00 πμ έως 12.00 το μεσημέρι.
Γ. Κατάθεση έγκλησης για κακοποίηση ή βασανισμό ζώου στο Αστυνομικό Τμήμα ή στην κατά τόπον Εισαγγελία
α) Μπορείτε να καταθέσετε έγγραφη καταγγελία στην αστυνομία περιγράφοντας με ακρίβεια όσα γνωρίζετε. Έχοντας αποδείξεις είτε με μάρτυρες είτε με άλλα αποδεικτικά στοιχεία (φωτογραφίες, βίντεο).
«Η αστυνομία υποχρεούται να την προωθήσει άμεσα στον αρμόδιο εισαγγελέα. Για να κρίνει αν θα ασκήσει ποινική δίωξη – (άρθρο 37 Κώδικα Ποινικής Δικονομίας: «Οι ανακριτικοί υπάλληλοι οφείλουν να ανακοινώσουν χωρίς χρονοτριβή στον αρμόδιο εισαγγελέα οτιδήποτε πληροφορούνται με κάθε τρόπο για αξιόποινη πράξη που διώκεται αυτεπαγγέλτως», διευκρινίζει ο κ. Πέτκος.
Διευκρινίζει ότι το συγκεκριμένο αδίκημα διώκεται αυτεπαγγέλτως. «Όπερ σημαίνει δεν απαιτείται η καταβολή του παραβόλου των 100 ευρώ -ως ισχύει για τα κατ’ έγκληση διωκόμενα εγκλήματα-, όπως και η τήρηση της αυτοφώρου διαδικασίας, κρίνεται αναγκαία. Για τον κολασμό του εγκλήματος αυτού που έχει βαρύνουσα εγκληματική απαξία», τονίζει ο κ. Πέτκος.
β) Καταγγελία – μηνυτήρια αναφορά στο τοπικό αστυνομικό τμήμα της περιοχής του ζώου κατά των ιδιοκτητών του.
Βάσει αυτής, σύμφωνα με τον κ. Πέτκο, η αστυνομία στη συνέχεια κινεί αυτεπαγγέλτως τη διαδικασία ποινικής δίωξης των ιδιοκτητών.
«Η καταγγελία θέλει προσοχή. Δηλαδή, καλό είναι τα περιστατικά της κακοποίησης να είναι προφανή. Να μπορούν να αποδειχτούν με φωτογραφίες, μάρτυρες, βίντεο. Για να αποφευχθεί ο κίνδυνος ψευδούς καταμήνυσης του καταγγέλλοντος από τους ιδιοκτήτες του ζώου», επισημαίνει ο δικηγόρος. Και συμπληρώνει: «Εάν πρόκειται για ιδιαίτερα σοβαρή κακοποίηση ενημερώνουμε τον εισαγγελέα. Του ζητάμε να αφαιρέσει προσωρινά, με διάταξή του το σκυλί από την κατοχή του ιδιοκτήτη. Και να το παραδώσει σε ζωοφιλικό σωματείο ή σε καταφύγιο ζώων. Γι’ αυτό στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να ζητήσετε τη βοήθεια του τοπικού ζωοφιλικού σωματείου. Εάν δεν υπάρχει σωματείο, ο εισαγγελέας θα πρέπει να βρει το κατάλληλο μέρος για την προσωρινή φιλοξενία του σκύλου».
Η Εισαγγελία
Έτσι, η Εισαγγελία μπορεί «να διατάξει διοικητική αφαίρεση του ζώου από τους ιδιοκτήτες του με διάταξη – απόφαση του οικείου εισαγγελέα πρωτοδικών. Για να εκδοθεί τέτοια απόφαση, χρειάζεται να υποβληθεί σχετική αιτιολογημένη αίτηση προς τον εισαγγελέα. Δηλαδή, να εκτίθενται στην αίτηση τα περιστατικά διαβίωσης του ζώου, από τα οποία να προκύπτει ότι το ζώο πράγματι κακοποιείται», διευκρινίζει ο κ. Πέτκος.
Τι θεωρείται από νομική σκοπιά κακοποίηση ζώων και οι κινήσεις που πρέπει να κάνει ο πολίτης – Συχνές Ερωτήσεις – Απαντήσεις
Ο δικηγόρος Χρήστος Πέτκος απαντά σε 12 συχνές ερωτήσεις που δέχεται από πολίτες
1. Ακούω ένα σκυλάκι να κλαίει από μια κοντινή αυλή, τι μπορώ να κάνω;
Αρχικά πρέπει να προσδιορίσουμε την αιτία του κλάματος και, ανάλογα, να ενεργήσουμε.
Η πιο απλή και συνηθισμένη περίπτωση είναι να κλαίει επειδή είναι μόνο του. Ειδικά εάν είναι κουτάβι. Οπότε, του μιλάμε και προσπαθούμε να το ηρεμήσουμε. Παράλληλα ενημερώνουμε τους ανθρώπους που το έχουν. Τους δίνουμε οδηγίες για το πώς πρέπει να αντιμετωπίσουν το θέμα. Δηλαδή, θα πρέπει στην αρχή να το αφήνουν λίγη ώρα μόνο και να αυξάνουν το χρόνο σταδιακά, ώστε το σκυλάκι να καταλάβει ότι θα επιστρέψουν. Επίσης, είναι σημαντικό να τους πούμε ότι θα πρέπει να φροντίσουν, το σκυλί τους να μην κλαίει -και να μη γαυγίζει- όταν είναι στην αυλή ή στο διαμέρισμα σε ώρες κοινής ησυχίας. Γιατί οποιοσδήποτε γείτονας ενοχληθεί, μπορεί να καλέσει το 100, οπότε ενδέχεται να τους επιβληθεί κάποιο πρόστιμο.
Άλλη αιτία που μπορεί να κλαίει, είναι γιατί το έχουν δεμένο. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να ελέγξετε εάν παραμένει δεμένο πάρα πολλές ώρες ή και μόνιμα. Οπότε, στην περίπτωση αυτή, θεωρείται ότι υπάρχει κακοποίηση και ενεργούμε όπως παρακάτω.
Οι ερωτήσεις 2, 3, 4 και 5 αφορούν κακοποίηση ζώου και ενεργούμε ως ακολούθως:
2. Είδα έναν γείτονα να χτυπά τον σκύλο του στο μπαλκόνι του. Τι να κάνω;
3. Βλέπω σκυλάκια δεμένα, αποστεωμένα κυνηγών στο κτήμα τους. Μπορώ να κάνω κάτι;
4. Μια κυρία πνίγει επανειλημμένα τα μικρά της γάτας του κήπου της και τα πετάει στα σκουπίδια. Τι ενέργειες πρέπει να κάνω;
5. Ένας «άρρωστος» μάλλον πυροβολεί τις γάτες με αεροβόλο. Κρεμάει σε τσιγκέλι κρέας ή ρίχνει τροφή από το μπαλκόνι του, και τις σκοτώνει. Μπορώ να κάνω κάτι;
1η δυνατότητα: Πηγαίνουμε στην Αστυνομία και ζητάμε να καταγραφεί το περιστατικό στο βιβλίο συμβάντων. Θα βοηθούσε, εάν είχαμε και τα στοιχεία του γείτονα, των κυνηγών, ή της κυρίας κλπ. Η Αστυνομία οφείλει να αναζητήσει τον δράστη. Να τον καλέσει στο Τμήμα και να του κάνει συστάσεις ώστε να μην επαναληφθεί το γεγονός. Σε αυτές τις σοβαρές κακοποιήσεις ζώου οφείλει να μηνύσει τον δράστη αυτεπάγγελτα. Κάτι που φυσικά σπάνια θα έκανε από μόνο του το Αστυνομικό όργανο.
2η δυνατότητα: Υποβάλλουμε μηνυτήρια αναφορά στον εισαγγελέα ή μήνυση στην Αστυνομία ή στην Ασφάλεια – εάν ο δράστης είναι άγνωστος. Ώστε να κινηθεί αυτεπάγγελτα η σχετική διαδικασία. Δίνουμε και τα πλήρη στοιχεία μας, γιατί θα κληθούμε να καταθέσουμε σαν μάρτυρες.
Συμβουλή
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις, σύμφωνα με τον κ. Πέτκο, μπορούμε να ενεργήσουμε από μόνοι μας ή να ζητήσουμε τη βοήθεια του τοπικού ζωοφιλικού σωματείου. Ή κάποιου δικηγόρου. Επίσης, ανάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού μπορούμε για αρχή να μιλήσουμε στον ιδιοκτήτη. Και να τον προειδοποιήσουμε ότι, εάν συνεχιστεί η ίδια κατάσταση, θα καλέσουμε την Αστυνομία. Είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι κάτοχοι ζώων ότι υπάρχει νομοθεσία σε αυτή τη χώρα που προστατεύει τα ζώα. Και, επίσης, είναι σημαντικό να μην αδιαφορούμε όταν αντιλαμβανόμαστε περιστατικά κακοποίησης. Και να μη διστάζουμε να κάνουμε κάποιες ενέργειες. Μόνο έτσι μπορεί να συνετιστεί κάθε αδιάφορος ιδιοκτήτης, με την απειλή, δηλαδή, λήψης μέτρων σε βάρος του.
6. Είδα ένα ζώο σε άσχημη κατάσταση σε ένα pet shop. Πώς πρέπει να ενεργήσω;
Εάν το σκυλί είναι σε άσχημη κατάσταση, ενεργούμε όπως παραπάνω. Δηλαδή, καταγγελία σε Αστυνομία ή Εισαγγελέα κλπ γιατί υπάρχει κακοποίηση. Περαιτέρω, ο νόμος αναφέρει πολύ αναλυτικά τις συνθήκες υπό τις οποίες πρέπει να διαβιούν τα ζώα στα pet-shops. Εάν υπάρχει παραβίαση αυτών των διατάξεων, ενημερώνουμε την Δ/νση Κτηνιατρικής της Περιφέρειας. Είναι υποχρεωμένη να ελέγξει την καταγγελία και να επιβάλει κυρώσεις. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο έως 1.500 ευρώ. Και σε περίπτωση υποτροπής, μπορεί να ανασταλεί η άδεια λειτουργίας από 6 μήνες έως 3 χρόνια. Ή και να αφαιρεθεί οριστικά.
7. Μαζικές θανατώσεις ζώων με δηλητηριασμένες τροφές (φόλες) στην περιοχή μου. Ποιες ενέργειες πρέπει να κάνω;
Εάν έχω αποδείξεις για το ποιος το έκανε (φωτογραφίες, βίντεο), και κυρίως μάρτυρες, καταθέτω μήνυση ή μηνυτήρια αναφορά στον Εισαγγελέα ή στην Αστυνομία για να ασκηθεί αυτεπάγγελτα ποινική δίωξη. Παράλληλα, φροντίζω να πάρει το θέμα δημοσιότητα. Στέλνω καταγγελία στις τοπικές εφημερίδες και γενικότερα στα ΜΜΕ.
Επίσης, σε κάθε περιστατικό δηλητηρίασης με φόλα πρέπει να κάνουμε οπωσδήποτε τις ενέργειες που αναφέρουμε παρακάτω.
8. Κάποιος γείτονας ρίχνει επανειλημμένα φόλες στη γειτονία μας. Μπορώ να κάνω κάτι;
Καλούμε την Αστυνομία επί τόπου, στο μέρος δηλαδή, όπου βρίσκεται το νεκρό/α ζώο. Η Αστυνομία υποχρεούται να έλθει και να κάνει μήνυση αυτεπάγγελτα κατ’ αγνώστων. Εάν υπάρχουν κάποιες υποψίες, ή στοιχεία για τον δράστη, ενημερώνουμε την Αστυνομία. Συγχρόνως, φροντίζουμε να βγάλουμε φωτογραφίες. Παράλληλα, ειδοποιούμε και την Δ/ση Κτηνιατρικής της Περιφέρειας. Έτσι ώστε, να έλθει να πάρει το νεκρό/α ζώα και να τα στείλει σε επίσημο Τοξικολογικό Εργαστήριο. Προκειμένου να επιβεβαιωθεί από τον έλεγχο των σπλάχνων το είδος του δηλητηρίου. Εάν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα φροντίζουμε να πάρουμε μια βεβαίωση κτηνιάτρου ότι το/τα ζώα πέθαναν από δηλητηρίαση. Εάν δεν καλέσουμε την Αστυνομία καταθέτουμε στην Ασφάλεια μήνυση κατ’ αγνώστων, παραδίδοντας μαζί τις φωτογραφίες και τη βεβαίωση.
Εκτός από αυτές τις ενέργειες μπορούμε να κολλήσουμε στην περιοχή αφίσες. Ενημερώνοντας τον κόσμο ότι η δηλητηρίαση ζώων είναι ποινικό αδίκημα και ότι τιμωρείται από τον νόμο. Γενικά, φροντίζουμε να δώσουμε δημοσιότητα στο γεγονός με την ελπίδα ότι θα αποτρέψουμε τον δράστη από τέτοιες ενέργειες στο μέλλον. Εάν υπάρχει η δυνατότητα επικηρύσσουμε τον δράστη με κάποιο ποσό, για όποιον μας δώσει αξιοποιήσιμες πληροφορίες. Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν πρέπει να μείνουμε απαθείς μπροστά σε τέτοια φαινόμενα. Γιατί, όσο δεν αντιδρούμε, τόσο οι δράστες αποθρασύνονται και ξαναχτυπούν.
9. Μια φίλη μου πήρε σκύλο/γάτο αλλά δεν τον φροντίζει καθόλου. Τι να της πω;
Φροντίζω να την ενημερώσω για τις υποχρεώσεις που έχει εκ του νόμου. Ότι πρέπει να φροντίζει το κατοικίδιό της, διαφορετικά υπάρχει κακοποίηση και θα έχει σοβαρές συνέπειες. Από το να της γίνει μήνυση, μέχρι να της το αφαιρέσουν με εντολή εισαγγελέα.
10. Κάποιος έχει τον σκύλο του αλυσοδεμένο στην αυλή.
Ωστόσο, του έχει σπιτάκι, τον βγάζει βόλτες και είναι σε καλή κατάσταση στην υγεία του. Γενικά, του φέρεται καλά. Μπορώ να του κάνω κάποιου είδους επίπληξη επειδή το έχει αλυσοδεμένο;
Σύμφωνα με το Ν. 4830/2021, απαγορεύεται ο σκύλος να είναι μόνιμα αλυσοδεμένος. Θεωρείται μορφή κακοποίησης, καθώς εμποδίζει τη φυσική κίνηση του ζώου που είναι απαραίτητη για την ευζωία και την υγεία του. Ακόμη κι αν ο ιδιοκτήτης φοβάται ότι το ζώο θα ξεφύγει από τον χώρο, πρέπει να πάρει άλλα μέτρα (κατάλληλη περίφραξη). Για να αποτρέψει την έξοδο του από αυτόν. Μπορείτε να ενημερώσετε τον ιδιοκτήτη, ότι με αυτήν την πράξη του παραβαίνει το νόμο. Κι αν «δεν παίρνει από λόγια», απευθυνθείτε στην αστυνομία. Πάντα με τον νόμο μαζί σας, ζητήστε τους να τον εφαρμόσουν.
11. Ποιες είναι οι ποινές και το πρόστιμο κακοποίησης ή φόνου ζώου;
Ο Ν. 4830/2021 επιβάλλει ποινή κάθειρξης μέχρι δέκα έτη για συγκεκριμένες περιπτώσεις κακοποίησης ζώων που χαρακτηρίζονται ποινικά ως κακουργήματα. Η κακοποίηση, ο βασανισμός και η δολοφονία ζώου είναι κακούργημα και τιμωρείται με χρηματική ποινή έως και 30.000 ευρώ ανά ζώο.
12. Μπορεί να γίνει καταγγελία κακοποίησης αν δεν έχεις δει το περιστατικό;
Δηλαδή, είπαν σε μία φίλη μου ότι στο….. ένας κυνηγός σκότωσε τα δύο του σκυλιά γιατί κυνήγησαν τα κατσίκια του. Τι μπορεί να κάνει, αν ξέρουμε το όνομά του;
Η φίλη σου μπορεί να κάνει καταγγελία, αλλά πρέπει να γνωστοποιήσει (και) το όνομα αυτού που της τα είπε. Έτσι, θα πρέπει να έχει και τη συγκατάθεσή του. Προκειμένου να κληθεί αυτός για να καταθέσει πότε, από ποιόν και κάτω από ποιές συνθήκες έγινε το περιστατικό της θανάτωσης.
Η καταγγελία πρέπει να γίνει στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής, όπου έγινε το συμβάν. Ωστόσο, έχει περάσει η προθεσμία της αυτόφωρης (σύντομης) διαδικασίας. Και η υπόθεση θα κινηθεί, πλέον, με την τακτική (χρονοβόρα) διαδικασία. Αλλά αξίζει τον κόπο για την τιμωρία του δράστη.